این پرسش برای بسیاری از علاقه مندان امور آینده مطرح بوده است: "با استفاده از چه ابزار و وسایلی می توان آینده را ساخت؟" پاسخ به این پرسش در پرتوی دانش و مبانی نظری آینده پ‍ژوهی میسر است، اما باید در نظر داشت آنچه در قالب مفاهیم نظری مطرح می شود تا رسیدن به عمل و شکل و ماهیتی کاربردی فاصله زیادی در پیش دارد. از این رو ضروری است آگاهی از ظرفیت ها و شرایط محیطی را همواره جزء جدایی ناپذیر مبانی نظری آینده پ‍ژوهی بدانیم و بپذیریم که بسیاری از مفاهیم نظری ممکن است تا مدت ها در قالب مفاهیم و ایده های نظری باقی بمانند. افراد، سازمان ها و جوامع هر یک گنجایش منحصر به فردی دارند و برای محقق ساختن "آینده مطلوب" باید پیش از هر چیز این ظرفیت ها را در نظر بگیریم. بدیهی است ظرفیت های مطلوب همواره وجود ندارند و شاید حتی دسترس ناپذیر نیز باشند. بنابراین، ظرفیت سازی باید به عنوان گام نخست در مسیر ساختن آینده در نظر گرفته شود. اگر ظرفیت لازم برای تغییر به وجود آید، در آن صورت می توان آینده را ساخت. بر این اساس شناخت، تحلیل و رفع عوامل مقاوم در برابر تغییر پیش شرط اساسی ظرفیت سازی است. بدون ایجاد ظرفیت های لازم نمی توان آینده را محقق ساخت.